ನಮ್ಮೊಡನಿದ್ದ ಕರ್ನಾಟಕದ ಯೋಗಸಾಧಕರು

ನಮ್ಮೊಡನಿದ್ದ ಕರ್ನಾಟಕದ ಯೋಗಸಾಧಕರು

- ಮೊಳಹಳ್ಳಿ ಅನಿಲ್‌ಕುಮಾರ್

 ಯೋಗವಿದ್ಯೆಯು ವಿಶ್ವಕ್ಕೆ ಭಾರತ ನೀಡಿರುವ ಒಂದು ಮಹಾಕೊಡುಗೆ. ಇದನ್ನು ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿಯಾಗಿಸಿ ರುವುದರಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡನಾಡಿನ ಯೋಗಿಗಳ ಕೊಡುಗೆಯೂ ಅನ್ಯನ್ಯ. ಪ್ರಥಮ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಯೋಗದಿನಾಚರಣೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಂತಹ ಯೋಗಿಗಳ ಪರಿಚಯ (ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ) ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಪ್ರಸ್ತುತವೇ ಆಗಿದೆ.

ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಪಟ್ಟಾಭಿ ಜೋಯಿಸ್ (26-7-1915  - 18-5-2009) :

 ತಮ್ಮ 12ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಯೇ ಯೋಗದೆಡೆಗೆ ಆಕರ್ಷಿತರಾಗಿ ಹಾಸನದಿಂದ ಮೈಸೂರಿಗೆ ಬಂದು ಪಟ್ಟಾಭಿ ಜೋಯಿಸರು ಟಿ. ಕೃಷ್ಣಮಾಚಾರ್ಯರ (ಬಿ.ಕೆ.ಎಸ್. ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ ಅವರಿಗೂ ಗುರುಗಳು) ಬಳಿ ಯೋಗಾಭ್ಯಾಸ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಇವರ ಯೋಗಪ್ರವೀಣತೆಯನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ ಆಗಿನ ಮೈಸೂರಿನ ಒಡೆಯರು ಮೈಸೂರಿನ ಸಂಸ್ಕೃತ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ನೂತನವಾಗಿ ಯೋಗವಿಭಾಗವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಯೋಗಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡುವಂತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿದರು.

     

     ಪಟ್ಟಾಭಿಯವರ ಯೋಗಪ್ರದರ್ಶನದಿಂದ ಆಕರ್ಷಿತರಾಗಿ ಅವರನ್ನು ವರಿಸಿದ ಸಾವಿತ್ರಮ್ಮ ನವರೇ ಇವರ ಮೊದಲ ಯೋಗಶಿಷ್ಯೆ. 5 ಮಂದಿಯ ಈ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಆಧಾರ ಸಂಸ್ಕೃತ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ದಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುತ್ತಿದ್ದ 5 ರೂ. ಸಂಭಾವನೆ. ಇದೇ ಅವರ ಜೀವನಾಧಾರ. ಆದರೆ ಸತತ ಯೋಗದ ಕುರಿತೇ ಅವರ ಧ್ಯಾನ.

 1948ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿನ ಲಕ್ಷ್ಮೀಪುರಂನ ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ 2 ರೋಮಿನ ಕೊಠಡಿಯಲ್ಲಿ ಯೋಗದಲ್ಲಿನ ಚಿಕಿತ್ಸಾಗುಣಗಳ ಬಗೆಗೆ ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸಲು ಅಷ್ಟಾಂಗಯೋಗ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿತ ಯೋಗ ಕುರುಂಟ(Yoga Korunta)ದ ಆಧಾರದ ಅಷ್ಟಾಂಗ ವಿನ್ಯಾಸ ಯೋಗವನ್ನು ಪ್ರಚುರಪಡಿಸಿದರು. ವಿವಿಧ ಇಲಾಖೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು, ಪೊಲೀಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ಕಾನ್‌ಸ್ಟೇಬಲ್‌ವರೆಗೆ ಹಾಗೂ ಡಾಕ್ಟರ್‌ಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಸಮಾಜದ ಗಣ್ಯರು ಇವರಲ್ಲಿಗೆ ಯೋಗಾಭ್ಯಾಸಕ್ಕಾಗಿ ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ಅನೇಕ ಸ್ಥಳೀಯ ವೈದ್ಯರು ಡಯಾಬಿಟಿಸ್, ಹೃದಯ ಹಾಗೂ ರಕ್ತದೊತ್ತಡ ಮುಂತಾದ ಕಾಯಿಲೆಯ ರೋಗಿಗಳ ಆರೋಗ್ಯ ಸುಧಾರಣೆಗಾಗಿ ಇವರನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.

ಇವೆಲ್ಲದರ ಜೊತೆಗೆ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಪ್ರವಾಸ ಕೈಗೊಂಡ ಅವರು ದೇಶದ ಅನೇಕ ಯೋಗಿಗಳನ್ನು ವಿದ್ವಾಂಸರನ್ನು ಬೇಟಿಮಾಡಿ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಯೋಗದ ಕುರಿತು ಚರ್ಚೆ-ಸಂವಾದಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರು. ಜೊತೆಗೆ ಅಲ್ಲೆಲ್ಲ ಯೋಗ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನೂ ಏರ್ಪಡಿಸಿದರು. ಯೋಗ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಖ್ಯಾತರಾದ ಸ್ವಾಮಿ ಶಿವಾನಂದ, ಕಾಂಚಿಪುರಂನ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯ, ಸ್ವಾಮಿ ಕಲ್ಯಾನಂದ, ಸ್ವಾಮಿ ಗೀತಾನಂದ ಮುಂತಾದವರು ಇವರ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಬಂದರು.

   ಸ್ವಾಮಿ ಪೂರ್ಣಾನಂದರ ಸೂಚನೆಯಂತೆ ಯೋಗ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ಬೆಲ್ಜಿಯಂನ Andre Van Lysebth (ಆಂಡ್ರೆ ವನ್ ಲೆಸ್‌ಬೆತ್) ಅವರು 2 ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ಪಟ್ಟಾಭಿಯವರ ಜೊತೆಗಿದ್ದು ಅಷ್ಟಾಂಗ ವಿನ್ಯಾಸ ಯೋಗ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಬಗೆಗೆ ಅಭ್ಯಸಿಸಿ ಅಷ್ಟಾಂಗಯೋಗದ ಕುರಿತು ‘Yoga Self Taught’ ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕ ರಚಿಸಿದರು. ಇದು ಪಟಾಭಿಯವರನ್ನು ಯೂರೋಪ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಿತು. ಈ ಯೋಗದೆಡೆಗೆ ಆಕರ್ಷಿತರಾದ ಅನೇಕ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯಯೋಗಪ್ರೇಮಿಗಳು ಯೋಗಾಭ್ಯಾಸಕ್ಕಾಗಿ ಮೈಸೂರಿಗೆ ಬರತೊಡಗಿದರು.

 1973ರಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ನಿವೃತ್ತರಾದ ನಂತರ ಬೇರೆಬೇರೆ ದೇಶಗಳ ಯೋಗಾಸಕ್ತರು ಇವರನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಿದರು. ಅಮೆರಿಕ, ಬ್ರೆಜಿಲ್, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ, ಫ್ರಾನ್ಸ್, ಸಿಜರ್‌ಲೆಂಡ್, ಫಿನ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್, ನಾರ್ವೆ, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾಗಳಿಗೂ ಪ್ರವಾಸ ಕೈಗೊಂಡು ಅಲ್ಲಿ ಯೋಗತರಗತಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರು. ಈ ಎಲ್ಲ ಕಾರ್ಯಸರಣಿಯಿಂದ ೨೦ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಾಭಿ ಜೋಯಿಸ್ ಹಾಗೂ ಅವರ ಅಷ್ಟಾಂಗ ವಿನ್ಯಾಸ ಯೋಗ ಜಗತ್‌ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಯಿತು. ಮೈಸೂರಿಗೆ ಬರುವ ವಿದೇಶಿಯರ ಸಂಖ್ಯೆ ವೃದ್ದಿಸಿದಂತೆ ಆಯಾ ದೇಶಗಳಲ್ಲೂ ಅಷ್ಟಾಂಗ ವಿನ್ಯಾಸ ಯೋಗ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನೂ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಇಂದು ಆಫ್ರಿಕ, ಏಷ್ಯಾ, ಯುರೋಪ್, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ಸೇರಿದಂತೆ ಜಗತ್ತಿನ ಅನೇಕ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಾಭಿಯವರ ಅಷ್ಟಾಂಗವಿನ್ಯಾಸ ಯೋಗಕೇಂದ್ರಗಳು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿವೆ.

ಏಳು ದಶಕಗಳ ಯೋಗ ಸಾಧನೆ-ಯೋಗಪ್ರಸಾರದ ಈ ತಪಸ್ವಿ ತನ್ನ 93 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ (2009) ಇಹಲೋಕ ತ್ಯಜಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಬದ್ಧತೆ, ಸ್ಥಿರತೆ, ಸಮಗ್ರತೆಯನ್ನು ಯೋಗಶಿಕ್ಷಾರ್ಥಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಸಲು ಅವರು ಅಡಿಗಲ್ಲಿಟ್ಟ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಕಾರ್ಯನಿರತವಾಗಿವೆ.

ಬಿ.ಕೆ.ಎಸ್. ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ (14-12-1918 – 20-8-2014) :

1988ರಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕ ಸಂಸ್ಥಾನದ ನಕ್ಷತ್ರಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿಸುವ ಸಚಿವಾಲಯವು (The Ministry of Fed. Star Registration- USA) ಉತ್ತರಾರ್ಧಗೋಲಾರ್ಧದ ಒಂದು ನಕ್ಷತ್ರವನ್ನು ’ಯೋಗಾಚಾರ್ಯ ಬಿ.ಕೆ.ಎಸ್. ಅಯ್ಯಂಗಾರ್’ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿ ದಾಖಲಿಸಿದೆ; 2004ರ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್ ಪತ್ರಿಕೆ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ಜಗತ್ತಿನ 100 ಮಂದಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಿ.ಕೆ.ಎಸ್. ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ ಒಬ್ಬರು; ಚೀನಾದ ಬೀಜಿಂಗ್ ಅಂಚೆ ಕಾರ್ಯಾಲಯ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ ಅವರ ಗೌರವಾರ್ಥ ಅಂಚೆ ಚೀಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದೆ. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಅವರಿಗೆ ಪದ್ಮಶ್ರೀ, ಪದ್ಮಭೂಷಣ ಹಾಗೂ ಪದ್ಮ ವಿಭೂಷಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಿದೆ. ಈ ಗೌರವಗಳಿಗೆಲ್ಲ, ರಾಜಮರ್ಯಾದೆಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಬಿ.ಕೆ.ಎಸ್. ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ ಅವರು ಪಾತ್ರವಾದದ್ದು ಅವರ ಯೋಗ ಎಂಬ ತಪಸ್ಸಿನಿಂದ.

         ಇಂದು ಯೋಗಕ್ಕೆ ಪರ್ಯಾಯ ಪದ ಎಂಬಂತೆ ಬಿ.ಕೆ.ಎಸ್. ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ ಅವರ ಹೆಸರು ಬೆಳೆದುನಿಂತಿದೆ. ಜಗತ್ತು ಇಂದು ಭಾರತೀಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಯೋಗಕ್ಕೆ ಮಾನ್ಯತೆ ಕೊಡುತ್ತಿದೆ ಎಂದರೆ ಅದರ ಹಿಂದೆ ಯೋಗರ್ಷಿ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ ಅವರ ಕೊಡುಗೆ ಅನನ್ಯವಾದದ್ದು ಮತ್ತು ಮಹತ್ವದ್ದು. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದು - ಮುಂದಿನ ಹಲವು ಶತಮಾನಗಳವರೆಗೆ ಬಿ.ಕೆ.ಎಸ್. ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ ಅವರು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಜನರ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಯೋಗದ ಬೆಳಕನ್ನು ಹಚ್ಚಿದ ಒಬ್ಬ ಅತಿಶ್ರೇಷ್ಠ ಗುರುವಾಗಿ, ವಿದ್ವಾಂಸರಾಗಿ ಮತ್ತು ನಿಷ್ಠಾವಂತ ಯೋಗಿಯಾಗಿ ನೆನೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ- ಎಂದು.

       ಒಬ್ಬ ಬಡ ಹಳ್ಳಿಮೇಷ್ಟ್ರರಾದ ಕೃಷ್ಣಮಾಚಾರ್ ಹಾಗೂ ಶೇಷಮ್ಮ ದಂಪತಿಗಳ 13 ಜನ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ 11ನೇ ಯವರಾಗಿ ಜನಿಸಿದ ಬೆಳ್ಳೂರು ಕೃಷ್ಣಮಾಚಾರ್ ಸುಂದರರಾಜ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ ಕರ್ನಾಟಕದವರು. ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಅನಾರೋಗ್ಯ ಬಾಧಿಸಿತು. ಮಲೇರಿಯಾ ಹಾಗೂ ಕ್ಷಯರೋಗ ಅವರನ್ನು ಕಾಡಿತು. ಆಮೇಲೆ ಅವರ ಭಾವಮೈದುನ ಟಿ. ಕೃಷ್ಣಮಾಚಾರ್ಯ ಯೋಗ ಮಾಡುವಂತೆ ಅವರನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿದರು. ‘ಆಧುನಿಕ ಯೋಗದ ಪಿತಾಮಹ ಎಂದೇ ಪರಿಗಣಿತರಾಗಿದ್ದ ಕೃಷ್ಣಮಾಚಾರ್ಯ ಅವರ ಮಾತನ್ನು ಬಿ.ಕೆ.ಎಸ್. ಅಯ್ಯಂಗಾರರು ತೆಗೆದುಹಾಕಲಿಲ್ಲ. ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಯೋಗಾಸನ ಕಲಿತರು.

        ಕೆಲಕಾಲ ಧಾರವಾಡ ಮತ್ತು ಬೆಳಗಾವಿ ಯೋಗತರಗತಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದ ಅವರು ಅನಂತರ ಪುಣೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿಸಿಕೊಂಡರು. ಸ್ಥಳೀಯರಿಂದ ಬಹಳಷ್ಟು ತೊಂದರೆಗಳನ್ನನುಭವಿಸಿದರೂ ತಮ್ಮ ಡೆಕ್ಕನ್ ಜಿಮ್‌ಖಾನಾದಲ್ಲಿ ದೃಢವಾಗಿ ನಿಂತು ಛಲವಾದಿಯಂತೆ ಯೋಗವಿದ್ಯೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲಿಯೇ ಜೀವನದ ಆಕಸ್ಮಿಕ ತಿರುವಿನಂತೆ ನೆಹರು ಆಹ್ವಾನದ ಮೇರೆಗೆ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದಿದ್ದ ವಯೋಲಿನ್ ವಾದಕ ಯಹೂದಿ ಮೆನುಹಿನ್ ಭೇಟಿ ಪರಿಚಯ. ಅಯ್ಯಂಗಾರ್‌ರ ಯೋಗ ಶಿಕ್ಷಣ ವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಮಾರುಹೋದ ಆತ ಲಂಡನ್, ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ ಅವರ ಯೋಗಶಿಕ್ಷಣ ತರಗತಿ, ಪ್ರದರ್ಶನ ಹಾಗೂ ಕಾರ್ಯಾಗಾರಗಳನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಿದನು. ಈ ಮೂಲಕ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್‌ರು ಹೊರಜಗತ್ತಿಗೆ ಪರಿಚಯವಾದರು.

       ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಅರಿತು, ಅವರಲ್ಲಿ ಏನಾದರೂ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿದ್ದರೆ ಅವುಗಳಿಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಯೋಗದ ಮೂಲಕ ಬೋಧಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಅವರು ನಿಷ್ಣಾತರಾಗಿದ್ದರು. ‘ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ ಯೋಗ’ ಎಂಬ ತಮ್ಮದೇ ಬ್ರಾಂಡ್ ಒಂದನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ ಅವರದ್ದು. ಬೆಲ್ಟ್‌ಗಳು, ಬ್ಲಾಕ್‌ಗಳು ಹಾಗೂ ಚಾದರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಯೋಗಾಸನ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಅವರು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಯಾವುದೇ ದೈಹಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಯಾದೀತೆಂಬ ಭೀತಿ ಇಲ್ಲದೆ ಆ ಸಂಕೀರ್ಣ ಆಸನಗಳನ್ನು ಹಾಕಲು ಯುವಕರನ್ನು ಅವು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿದವು. ಹೀಗೆ ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಯೋಗವನ್ನು ಪಸರಿಸಿದ ಹಿರಿಮೆ ಅಯ್ಯಂಗಾರರದ್ದು.

        ಇಂದು ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಅಯ್ಯಂಗಾರರ ಶಿಷ್ಯರಿದ್ದಾರೆ. 1975ರಲ್ಲಿ ಪುಣೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಮಡದಿಯ ಸ್ಮರಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ರಮಾಮಣಿ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ ಸ್ಮಾರಕ ಯೋಗ ಸಂಸ್ಥೆ ಕೂಡ ಅವರ ಕನಸುಗಳನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತಿದೆ.

ಜಿಡ್ಡು ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ, ಜಯಪ್ರಕಾಶ್ ನಾರಾಯಣ್, ಕಾದಂಬರಿಕಾರ ಆಲ್ಡಸ್ ಹಕ್ಸ್‌ಲಿ, ವಯೋಲಿನ್ ವಾದಕ ಯೆಹೂದಿ ಮೆನುಹಿನ್, ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಡಾ|| ರಾಜೇಂದ್ರ ಪ್ರಸಾದ್, ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ ಉಪರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಡಾ|| ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಹಟ್ಟಾ, ರಷ್ಯಾ ಪ್ರಧಾನಿ ಮಾರ್ಷಲ್ ಬುಲ್ಗಾನಿನ್, ಜನರಲ್ ಕೆ.ಎಸ್. ತಿಮ್ಮಯ್ಯ, ಪೋಪ್ ಪಾಲ್- -VI ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಮತ-ಧರ್ಮಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ವಿಶ್ವದ ಅನೇಕ ಖ್ಯಾತನಾಮರು ಅಯ್ಯಂಗಾರರಿಂದ ಯೋಗ ಕಲಿತವರು. ಬೆಲ್ಜಿಯಂನ ಎಲಿಜಬೆತ್ ಕ್ವೀನ್ ತಮ್ಮ 80ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಶೀರ್ಷಾಸನ ಹಾಕುವಂತೆ ಮಾಡಿದ ಶ್ರೇಯಸ್ಸು ಅಯ್ಯಂಗಾರರಿಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ.

ಯೋಗಕಲೆಯನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಜನರಿಗೆ ತಲಪಿಸಲು 1966 ರಲ್ಲಿ ಅವರ ಬೋಧನೆಗಳು ‘ಲೈಟ್ ಆನ್ ಯೋಗ’ ಕೃತಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹೊರಬಂದವು. ಅಷ್ಟು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಸುಮಾರು 18 ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಈ ಕೃತಿ ಅನುವಾದಗೊಂಡಿದೆ. ಇದರ ಕನ್ನಡಾನುವಾದ ’ಯೋಗದೀಪಿಕಾ’ ಒಂದೇ ಪುಸ್ತಕ 30 ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಪ್ರತಿಗಳು ಮಾರಾಟವಾಗಿವೆ. ‘ಲೈಟ್ ಆನ್ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮ’, ‘ಲೈಟ್ ಆನ್ ದಿ ಯೋಗ ಸೂತ್ರಾಸ್ ಆಫ್ ಪತಂಜಲಿ’ - ಅವರ ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಕಟಿತ ಕೃತಿಗಳು.

ಮಲ್ಲಾಡಿಹಳ್ಳಿ ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಜೀ (1890–1996):

    

   ಮೂಲತಃ ಉಡುಪಿಯ ಬಾರಕೂರಿನವರಾದ ಸ್ವಾಮಿಜೀಯವರ ಕಾರ್ಯಕ್ಷೇತ್ರ ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ ತಾಲೂಕಿನ ಮಲ್ಲಾಡಿಹಳ್ಳಿ.ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಯೋಗವನ್ನು ಕೊಂಡೊಯ್ದ ಕೀರ್ತಿ ಇವರದು.

 ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ ದೇವರನ್ನು ಕಾಣುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಮಠ-ಮಂದಿರಗಳೆಂದು ಅಲೆದಾಟ ನಡೆಸಿ, ಸ್ವಾಮಿ ಶಿವಾನಂದರ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿ ಧ್ಯಾನಮಾರ್ಗವನ್ನು ಹಿಡಿದು, ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯದ ವ್ರತಧಾರಣೆ ಮಾಡಿದವರು ರಾಘವೇಂದ್ರರಾವ್ ಅವರು. ಬರೋಡಾದ ಪ್ರೊ. ರಾಜರತ್ನ ಮಾಣಿಕ್ರಾಯರವರಲ್ಲಿ ಯೋಗ ಮತ್ತು ದೈಹಿಕ ಶಿಕ್ಷಣದ ತರಬೇತಿ, ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಆಯುರ್ವೇದ ತಜ್ಞ ಪಂಡಿತ್ ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಬಾಬಾರವರಲ್ಲಿ ಆಯುರ್ವೇದ ವೈದ್ಯವಿದ್ಯೆಯ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಗಳಿಸಿದ ಅವರು ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾರತದ ಸೇವೆಗಾಗಿ ತಮ್ಮನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪಣತೊಟ್ಟರು.ಆಗ ಅವರಲ್ಲಿದ್ದ ಆಸ್ತಿ ಯೋಗ ಮತ್ತು ಆಯುರ್ವೇದ.

ಕರ್ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಮರಳಿಬಂದು ಕರಾವಳಿ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಭಾಗದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಯುವಕರಿಗಾಗಿ ನಿರಂತರ 41 ದಿನಗಳ ಯೋಗ ಶಿಬಿರಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾ, ಜೀವನ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಜಾಗತೃಗೊಳಿಸುತ್ತಾ ಊರುರು ಸುತ್ತುತ್ತಿದ್ದರು. ಇವರನ್ನು ಜನ ’ವ್ಯಾಯಾಮ ಮೇಷ್ಟ್ರು’ ಎಂದೇ ಕರೆದರು.

      ಹೀಗೆ ಯೋಗ ಶಿಬಿರದ ಸುತ್ತಾಟದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಮಲ್ಲಾಡಿಹಳ್ಳಿ ಎಂಬ ಕುಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಬಂದ ಸ್ವಾಮೀಜಿ (1942) ಕಾಲರಾ ಮಾರಿಯ ಹಾವಳಿಯಿಂದ ಸಂತೃಪ್ತ ಜನರ ಕಣ್ಣೀರೊರಿಸಲು ನಿಂತರು. ಸ್ವತಃ ಮನೆಮನೆಗೆ ತೆರಳಿ ಜೌಷಧಿ ನೀಡಿ ರೋಗಿಗಳನ್ನು ಬದುಕಿಸಿದ್ದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ಊರ ಜನರಲ್ಲಿ ಶುಚಿತ್ವದ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡುವ ಸಲುವಾಗಿ ತಾವೇ ಪೊರಕೆ ಹಿಡಿದು ಮನೆ-ಅಂಗಳವನ್ನು ಶುಚಿಗೊಳಿಸಿದರು. ಜನರಿಗೆ ಜೀವನ ವಿಧಾನ, ಬಿಸಿಯಾದ, ತಾಜಾ ಆಹಾರ ಸೇವನೆಯ ಮಹತ್ವ, ಪರಿಸರದ ಸ್ವಚ್ಛತೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮನದಟ್ಟು ಮಾಡಿಸಿದರು. ನಿಧಾನವಾಗಿ ಮಲ್ಲಾಡಿಹಳ್ಳಿಯ ವಾತಾವರಣವೇ ಬದಲಾಯಿತು. ಊರೂರು ಅಲೆಯುತ್ತಾ ಯೋಗ ಶಿಬಿರಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ‘ವ್ಯಾಯಾಮ ಮೇಷ್ಟ್ರು’ಮಲ್ಲಾಡಿಹಳ್ಳಿಯ ಜನರಿಗೆ “ಸ್ವಾಮೀಜಿ” ಯಾದರು. ಊರಪರಿವರ್ತನೆಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಅವರ ಈ ನಿರ್ಮಲ ಅಂತಃಕರಣದ ಸೇವೆಯಿಂದ ಜನರೆಲ್ಲಾ ತಮ್ಮ ಊರಿನಲ್ಲಿಯೇ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ನೆಲೆಸಲು ಬೇಡಿಕೊಂಡರು.

       ಸದಾ ನೊಂದಜೀವಗಳ ಬಗೆಗೆ ಚಿಂತಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಸ್ವಾಮಿಜಿ ಅವರ ಬೇಡಿಕೆಗೆ ಗಂಟುಬಿದ್ದರು. ಅನಾಥ ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ 1943ರಲ್ಲಿ ’ಅನಾಥಸೇವಾಶ್ರಮ’ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಜನರ ಬದುಕಿಗೆ ಅಧಾರವಾದರು. ಇವರು ಕಾವಿ ಧರಿಸಲಿಲ್ಲ. ಕೇವಲ ಖಾದಿಬಟ್ಟೆಯ ಬಿಳಿಯ ಚಡ್ಡಿ ಮತ್ತು ಅರ್ಧ ತೋಳಿನ ಅಂಗಿ ಧರಿಸಿದರು. ಅವರದು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ ದಿನಚರಿಯ, ನಿತ್ಯ ಯೋಗ, ಸರಳ ಜೀವನ. ಸೇವೆಗಾಗಿಯೇ ಬದುಕು ಮೀಸಲು.

    ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಜೊತೆಜೊತೆಗೇ ಯೋಗಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಆಯುರ್ವೇದಚಿಕಿತ್ಸೆ ಸಾಗುತ್ತ ಬಂದವು. ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದ ಬಡಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಶಿಕ್ಷಣಾನುಕೂಲ ಒದಗಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಆಶ್ರಮದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಠವಾದ ಧನ್ವಂತರಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಸಮುಚ್ಛಯ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಯೋಗ ಮಂದಿರಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸಿದರು. ಆಶ್ರಮದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ಸಸ್ಯಮೂಲಿಕೆಗಳ ಔಷಧಿವನಗಳನ್ನು ಕೈಯಾರೆ ಬೆಳೆಸಿದರು. ಜನರಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ, ಆರೋಗ್ಯ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಕಲೆ - ಹೀಗೆ ಹತ್ತು ಹಲವು ಅಂಶಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪರಿಜ್ಞಾನ ಮೂಡಿಸಲು ಹತ್ತು ಹಲವು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಂಡು ಆಶ್ರಮವನ್ನು ಸಮಾಜಮುಖಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆಸುತ್ತಾ ಹೋದರು.

 ಇದರ ನಡುವೆಯೂ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯ ಆದ್ಯತೆ ಇದ್ದುದು ಯೋಗಪ್ರಸಾರ - ಯೋಗಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ. ಪಾತಂಜಲ ಮೂಲಯೋಗ ಶಿಕ್ಷಣ ಶಿಬಿರ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಆಕ್ಟೋಬರ್ ತಿಂಗಳ 4 ರಿಂದ 25ರ ವರೆಗೆ 21 ದಿನಗಳ ಯೋಗಶಿಬಿರವನ್ನು ನಡೆಸಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ದೇಶ-ರಾಜ್ಯದ ನಾನಾ ಭಾಗಗಳ ಸಾವಿರಾರು ಮಂದಿ ಯೋಗಾಸಕ್ತರು ಇದರಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಯೋಗಪ್ರಸಾರಕ್ಕಾಗಿ ರಾಜ್ಯಾದ್ಯಂತ ಬೇರೆಬೇರೆ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ನಿರಂತರ ಯೋಗಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನೂ ನಿರಂತರವಾಗಿ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು.

 ಕರ್ನಾಟಕದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಯೋಗವನ್ನು ಕೊಂಡೊಯ್ದವರಲ್ಲಿ ಮಲ್ಲಾಡಿಹಳ್ಳಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿಗಳಿಗೆ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರವಿದೆ.

 ಅಜಿತ್ ಕುಮಾರ್ (27-8-1934 – 4-12-1990)      

ಮುಕ್ತಸಂಗೋsನಹಂವಾದೀ ಧೃತ್ಯುತ್ಸಾಹ ಸಮನ್ವಿತಃ |

ಸಿದ್ದ್ಯಸಿದ್ದ್ಯೋರ್ನಿವಿಕಾರಃ ಕರ್ತಾ ಸಾತ್ತ್ವಿಕ ಉಚ್ಯತೇ ||

  ಮೋಹವಿಲ್ಲದೇ,ಅಹಂಕಾರಿಯಾಗದೆ, ಧೈರ್ಯ, ಉತ್ಸಾಹಗಳನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಂಡು ಜಯ ಪರಾಜಯಗಳಲ್ಲಿ ಮತಿಗೆಡದೆ ಮುನ್ನುಗ್ಗುವವನನ್ನೇ ಸಾತ್ತ್ವಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ ಎನ್ನುವರು. ಅಂತಹ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ ಯಾರು ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ನಿಶ್ಚಿಂತರಾಗಿ ತಕ್ಷಣ ಅಜಿತ್ ಎಂದು ಉತ್ತರಿಸಬಹುದು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಮನದ ಕಲ್ಪನೆಗಳಿಗೆಲ್ಲ ರೂಪುಕೊಟ್ಟರು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮರ ಕಲ್ಪನೆಗಳೆಲ್ಲವನ್ನೂ ತಮ್ಮದಾಗಿಸಿಕೊಂಡರು. ಎಲ್ಲರಲ್ಲೂ ಯೋಗ್ಯ ದಿಕ್ಕು, ಹೊಸ ಧೈರ್ಯ-ಉತ್ಸಾಹ ತುಂಬಿದರು. ಆ ಕಲ್ಪನೆಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ಶಕ್ತಿಯನ್ನೂ ತಪಸ್ಸನ್ನೂ ತುಂಬಿ ಯಶಗೊಳಿಸಿ ತಾವು ಮಾತ್ರ ಯಾವುದನ್ನೂ ತಮ್ಮದೆಂದು ಹೇಳದೆ ಹಿಂದೆಯೇ ಉಳಿದ ನಮ್ರ ಸೇವಾಮೂರ್ತಿ ಅಜಿತ್‌ಕುಮಾರ್. ಇದು ಅಜಿತರ ಒಡನಾಡಿಯೂ ಸಂಘದ ಹಿರಿಯ ಪ್ರಚಾರಕರೂ ಆದ ಮಾನ್ಯ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನವರ ಮಾತು.

  ಅಜಿತ್ ಕುಮಾರ್ ಎಂದರೆ ಹೊಸ ಆಲೋಚನೆಗಳು, ಹೊಸ ಹೊಸ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳು ಎಂದೇ ಸಂಘವಲಯದಲ್ಲಿ ಜನಜನಿತ. ಹಲವಾರು ಹೊಸ ಯೋಚನೆಗಳಿಗೆ ಕೃತಿರೂಪ ನೀಡಿದವರು ಅಜಿತ್‌ಕುಮಾರ್. ಇಂದು ಸಂಘದ (ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಸಂಘದ) ಶಾಖೆಯ ಬಹುಮುಖ್ಯ ಭಾಗವಾಗಿರುವ ಸೂರ್ಯನಮಸ್ಕಾರ, ಯೋಗಾಸನಗಳನ್ನು ಮೊತ್ತಮೊದಲು ಅಳವಡಿಸಿದವರು ಅಜಿತ್ ಕುಮಾರ್ ಅವರು.

 ಅದಾಗ ಯೋಗಾಸನದ ಹೆಸರು ಅಲ್ಲಿ-ಇಲ್ಲಿ ಕೇಳಿಬರುತ್ತಿತ್ತು. ಸಂಘದಲ್ಲಿಯೂ ಈ ಯೋಗಾಸನ ಕಲಿಸಿದರೆ ಹೇಗೆ ಎಂಬ ಯೋಚನೆ ಮೂಡುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಅಜಿತ್‌ಕುಮಾರ್ ಅದಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧವಾಗಿ ನಿಂತರು. ಅದಾಗಲೇ ಯೋಗದಲ್ಲಿ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ್ದ ಮೈಸೂರಿನ ಪಟ್ಟಾಭಿ ಜೋಯಿಸರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿದರು. ವಾರಕ್ಕೆ ೨-೩ ದಿನ ನಿರಂತರ ಮೈಸೂರಿಗೆ ಹೋಗಿ ಅವರಿಂದ ಯೋಗತರಬೇತಿ ಪಡೆದು ಬಂದರು. ಆನಂತರ ಬಿ.ಕೆ.ಎಸ್. ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ ಅವರ ಬಳಿಯೂ ಯೋಗ ಕಲಿತರು. ಸಂಘದ ಸ್ವಯಂಸೇವಕರಿಗೆ ಯೋಗಾಸನ ಕಲಿಸುವ ಯೋಜನೆಯೂ ರೂಪತಳೆಯಿತು.

ಸ್ವಯಂಸೇವಕರನ್ನು ತರಬೇತಿಗೊಳಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ನಡೆಯುವ ಸಂಘ ಶಿಕ್ಷಾ ವರ್ಗದಲ್ಲೂ ಯೋಗಾಸನ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ನಿಧಾನವಾಗಿ ಸಂಘವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಯೋಗ ಶಿಕ್ಷಣದ ಗುಂಗು ಎದ್ದಿತು. ಯೋಗಾಸಕ್ತರಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡುವ ಯೋಗಶಿಕ್ಷಕರ ತಯಾರಿಗಾಗಿ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಸ್ವತಃ ತಾವೇ ಮುಂದೆ ನಿಂತು ಪ್ರಶಿಕ್ಷಣ ವರ್ಗಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರು. ಇವರ ಈ ಕಾರ್ಯದ ಪ್ರಭಾವ ಎಷ್ಟು ವ್ಯಾಪಿಸಿತ್ತೆಂದರೆ ನಾಗಪುರದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ತೃತಿಯ ವರ್ಷದ ಸಂಘ ಶಿಕ್ಷಾ ವರ್ಗದಲ್ಲೂ ಯೋಗಾಸನ ಕಲಿಕೆ ಒಂದು ವಿಷಯವಾಯಿತು. ಅಲ್ಲಿನ ಯೋಗಾಸನ ಪಠ್ಯಕ್ರಮ ರಚನೆಯಲ್ಲೂ ಅಜಿತರು ಮುಂದೆ ನಿಂತರು.

 ನಿಧಾನವಾಗಿ ಸಮಾಜದಲ್ಲೂ ಯೋಗದ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಹೆಚ್ಚಿತು. ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಯೋಗಾಸಕ್ತರಿಗಾಗಿ ಅಜಿತ್‌ರ ಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದಲೇ ಜಯನಗರದಲ್ಲಿ 1972ರ ಸುಮಾರಿಗೆ "ರಾಷ್ಟ್ರೋತ್ಥಾನ ಶಾರೀರಿಕ ಯೋಗಕೇಂದ್ರ" ತಲೆ ಎತ್ತಿತು. ಸ್ವತಃ ತಾವೇ ಯೋಗಾಸನ ತರಗತಿಗಳಿಗೆ ಸಲಹೆಗಾರರಾಗಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮಾಡಿದರು. ಅನೇಕ ಯೋಗಶಿಕ್ಷಕರನ್ನು ತರಬೇತಿಗೊಳಿಸಿದರು.

 ಸಂಘ ಶಿಕ್ಷಾ ವರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ಅನಾರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗುವ ಶಿಕ್ಷಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಔಷಧನೀಡಲು ಸ್ವತಃ ವೈದ್ಯರಾದರು. ಯೋಗವನ್ನು ಚಿಕಿತ್ಸಾಕ್ರಮವಾಗಿ ಮಾಡುವ ಸಲುವಾಗಿ ಶರೀರಶಾಸ್ತ್ರದ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಿದರು. ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯಬಿದ್ದಂತೆ ಮನೋವಿಜ್ಞಾನ, ಲೆಕ್ಕಪತ್ರ ಮುಂತಾದವನ್ನು ಕಲಿತರು. ಲೋಕಹಿತಕ್ಕಾಗಿ ಗಳಿಸಿದ ಈ ಪರಿಣತಿಯನ್ನು ಇತರರಿಗೂ ತಿಳಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಶರೀರ, ಲವಲವಿಕೆ, ವ್ಯಾಯಾಮ, ಕ್ರೀಡೆ ಇವುಗಳ ಕುರಿತು ’ಉತ್ಥಾನ’ ಮಾಸಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಬರೆದರು. ಅವುಗಳ ಸಂಕಲನ ’ಶರೀರ ಶಿಲ್ಪ’ ಪುಸ್ತಕವಾಗಿ ಹೊರಬಂದಿದೆ.

  1975ರಲ್ಲಿ ತುರ್ತುಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಬಂಧನಕ್ಕೊಳಗಾಗಿ ಅಜಿತ್‌ರು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಕೇಂದ್ರಕಾರಾಗೃಹಕ್ಕೆ ತಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟರು. ಅಲ್ಲಿಯೂ ಅವರ ದಿನನಿತ್ಯದ ಭಾಗವಾಗಿ ಯೋಗ ಮುಂದುವರಿದಿತ್ತು. ಜೈಲಿನಲ್ಲಿಯೇ ಸಹಬಂದಿಗಳಿಗಾಗಿ ಯೋಗ ತರಗತಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರು. ಸೆರೆಮನೆಯನ್ನೇ ಗುರುಮನೆಯಾಗಿಸಿದ ಅಜಿತರು ಅನೇಕ ಸಾಮಾಜಿಕ-ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರಿಗೆ ಗುರುಗಳಾದರು. ದಿನಕಳೆದಂತೆ ಗ್ರಂಥ ರಚನೆಯ ಕಲ್ಪನೆಯೂ ಮೂಡಿತು. ಆ ತರಗತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಬಾಗವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದ ರಾಷ್ಟ್ರೋತ್ಥಾನ ಪರಿಷತ್‌ನ ಅಂದಿನ ಪ್ರಮುಖರಾಗಿದ್ದ ಮೈ.ಚ. ಜಯದೇವ ಇದನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದರು. ಕಲ್ಪನೆ ಬಲವಾಗಿ, ಲೇಖನದ ಬಹುಭಾಗ ಸೆರೆಮನೆಯಲ್ಲಿಯೇ ತಯಾರಾಗಿ ಕಲ್ಪನೆ ಸಾಕಾರಗೊಂಡಿತು. 'ಯೋಗಪ್ರವೇಶ’ ಎಂಬ ಅಮೂಲ್ಯ ಗ್ರಂಥ ಪುಸ್ತಕ ರಾಷ್ಟ್ರೋತ್ಥಾನ ಸಾಹಿತ್ಯದಿಂದ ಹೊರಬಂದಿತು. ಲೇಖಕ-ಪ್ರಕಾಶಕ ಒಟ್ಟಿಗೇ ಕಾರಾಗೃಹದಲ್ಲಿ ಕಲೆತು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿದ ಭಾಗ್ಯ ಈ ಪುಸ್ತಕಕ್ಕಿದೆ.

 ಅಜಿತರೇ ಹೇಳುವಂತೆ, ಈ ಪುಸ್ತಕ ನಿರ್ಜೀವ ಗ್ರಂಥ ಅಲ್ಲ; ಜೀವಂತ ಶಿಕ್ಷಕ. ಹೆಜ್ಜೆಹೆಜ್ಜೆಗೂ ಎಚ್ಚರಿಸುವ, ಆಲಸ್ಯ ದೂರಮಾಡುವ, ಮುಂದಿನ ಏರುವಿಕೆಯನ್ನು ಸರಳಗೊಳಿಸುವ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ... ಇದೊಂದು ಅಧ್ಯಯನದ ಗ್ರಂಥವಲ್ಲ; ಕೃತಿಯ ಕೈಪಿಡಿ. ಅನುಭವಕ್ಕೇ ಮೊದಲ ಪಟ್ಟ. ಆನಂಧವೇ ಅದರ ಸವಿ! - ಎಂದಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಎಷ್ಟು ಪ್ರಖ್ಯಾತಿ ಗಳಿಸಿದೆ ಎಂದರೆ ಈವರೆಗೆ 18 ಬಾರಿ ಮರುಮುದ್ರಣಗೊಂಡಿದೆ. ಸಾವಿರಾರು ಯೋಗಪಟುಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿದೆ.

ಹೀಗೆ ಸಂಘದ ಮೂಲಕ ಸಮಾಜದ ಬೇರುಗಳಿಗೆ ಯೋಗವನ್ನು ಕೊಂಡೊಯ್ದ ಕೀರ್ತಿ ಅಜಿತರದ್ದು.

ತಿರುಮಲೈ ಕೃಷ್ಣಮಾಚಾರ್ಯ (1888-1989)

ಯೋಗದ ಪಿತಾಮಹರೆಂದೇ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ತಿರುಮಲೈ ಕೃಷ್ಣಮಾಚಾರ್ಯರು ನೂರೊಂದು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬದುಕಿದವರು. ಅಂದಿನ ಮೈಸೂರು ಅರಸರಾಗಿದ್ದ ನಾಲ್ವಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಅವರಿಗೂ ಯೋಗ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ನೀಡಿ ರಾಜರ ಗೌರವಕ್ಕೂ ಪಾತ್ರರಾಗಿದ್ದರು. ಇವರು ಸ್ವತಃ ಒಬ್ಬ ಉತ್ತಮ ದೇಹದಾರ್ಢ್ಯ ಪಟುವಾಗಿದ್ದುದರ ಜೊತೆಗೆ ವೇದ ಪಾರಂಗತರೂ, ವ್ಯಾಕರಣ ಪಂಡಿತರೂ ಆಗಿದ್ದರು. ಯೋಗ ಚಿಕಿತ್ಸಕರೆಂದು ಹೆಸರು ಮಾಡಿದ್ದ ಆಚಾರ್ಯರಿಗೆ ಮೈಸೂರಿನ ಅರಸರು ಯೋಗ ಪಟುಗಳಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡುವ ಆಶ್ರಮವೊಂದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಸಕಲ ರೀತಿಯ ನೆರವು ನೀಡಿದ್ದರು.

ಕೃಷ್ಣಮಾಚಾರ್ಯರು ಚಿತ್ರದುರ್ಗದ ಮುಚುಕುಂದಪುರಂನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿ ತಮ್ಮ ತಂದೆಯಿಂದಲೇ ಆರಂಭಿಕ ಯೋಗ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪಡೆದರು. ಮರಣಾನಂತರ ಮೈಸೂರಿ ಬಂದವರು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಬನಾರಸ್ಸಿಗೆ ತಲುಪಿ ಹಿಂದೂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡಿದರು. ಹಿಮಾಲಯದ ಸಾಧುಗಳ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಯೋಗಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮಾಡಿ, ಯೋಗ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಣಿತಿ ಗಳಿಸಿದರು. ಆಗಿನ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ವೈಸ್‌ರಾಯ್ ಆಗಿದ್ದ ಮಧುಮೇಹದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದ ಲಾರ್ಡ್ ಇರ್ವಿನ್‌ಗೆ ಯೋಗ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಮೂಲಕ ಗುಣ ಪಡಿಸಿದರು.     
ಕೃಷ್ಣಮಾಚಾರ್ಯರು ಹಠಯೋಗಿಗಳೆಂದು ಹೆಸರಾದವರು. ಆದರೂ ತಮ್ಮ ಯೋಗ ಸಾಧನೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿ, ಜ್ಞಾನಗಳ ಹಾದಿಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಪರಿಪೂರ್ಣತೆಯೆಡೆಗೆ ಹೆಜ್ಜೆಯನ್ನಿಟ್ಟರು. ತೀವ್ರತರವಾದ ದೈಹಿಕ ವ್ಯಾಯಾಮಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ನೂತನ ಸಾಧನಾ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ತಮ್ಮ ಶಿಷ್ಯರಿಗೆ ಬೋಧಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇವರ ಶಿಷ್ಯರಾದ ಕೃಷ್ಣ ಪಟ್ಟಾಭಿ ಜೋಯಿಸರು ಇದನ್ನೇ ಮುಂದುವರೆಸಿ ’ಅಷ್ಠಾಂಗ ವಿನ್ಯಾಸ ಯೋಗ’ವೆಂದು ಹೆಸರಿಸಿದರು. ಇಂದಿಗೂ ದೇಶವಿದೇಶಗಳ ಯೋಗಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಲಿಸಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಯೋಗ ಪದ್ಧತಿಗಳು ಕೃಷ್ಣಮಾಚಾರ್ಯರ ಅಷ್ಠಾಂಗ ವಿನ್ಯಾಸ ಯೋಗದ ಮೇಲೆ ಬೆಳೆದಿವೆಯೆಂದರೆ ತಪ್ಪಿಲ್ಲ.
ಯೋಗ ಮಕರಂದ, ಯೋಗಾಸನಗಳು, ಯೋಗ ರಹಸ್ಯ ಮತ್ತು ಯೋಗವಲ್ಲಿ ಎಂಬ ಮಹತ್ವದ ನಾಲ್ಕು ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಅವರು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ತಿರುಮಲೈ ಕೃಷ್ಣಮಾಚಾರ್ಯರ ಸುಪುತ್ರ ಟಿ.ಕೆ.ವಿ ದೇಶಿಕಾಚಾರ್ಯರು ಚೆನ್ನೈನಲ್ಲಿ ’ಕೃಷ್ಣಮಾಚಾರ್ಯ ಯೋಗ ಮಂದಿರಂ’ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಈ ಯೋಗ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.  ವಿಶ್ವವಿಖ್ಯಾತ ಯೋಗಾಚಾರ್ಯ ಶ್ರೀ ಬಿ.ಕೆ.ಎಸ್. ಐಯ್ಯಂಗಾರರು ಸಹ ತಿರುಮಲೈ ಕೃಷ್ಣಮಾಚಾರ್ಯರ ಶಿಷ್ಯ ಹಾಗೂ ಸಂಬಂಧಿಕರು.